TTCN - Tự bao lăm đời nay, hình ảnh đóa mai vàng khủng miền tây là biểu hiện của mùa xuân. Thế nhưng, với những nghệ nhân và cả thương lái mai, đấy là cả một quá trình để đúng dịp, mai nở vàng khắp mọi nhà...
Mai nhánh ra chợ Tết
Mai bác tết chỉ hiện diện ở chợ miền Tây Nam bộ trong khoảng nửa sau thế kỷ 20. Ở Cần Thơ, một trong những người đưa mai nhánh ra chợ Việc trước tiên là ông Nguyễn Văn Hiếu, nhà ở ấp Bình Phó, phố Long Tuyền, TP Cần Thơ.
Cắt nhánh mai trong vườn nhà rồi chèo xuồng ra bán ở chợ hoa bến Ninh Kiều, mỗi tết ông bán ra một lượng mai trị giá hai lượng vàng.
Ngày đó mai nhánh chỉ bán vài ngày áp tết và chỉ vào ban mai hoặc sắp tối do ko có kỹ thuật giữ tươi nụ bông. Về nghệ thuật cũng chỉ có hai dáng mai: mai bác ở giữa nhà cành dáng tứ diện; mai trên bàn độc thì dáng nhất diện - bông soi xuống mặt con cháu hướng lên gia tiên.
>> Có thể bạn quan tâm tới bài viết :Tổng hợp những chậu mai vàng đẹp nhất
Ngày trước Năm Hiếu cắt nhánh, kỳ công đốt gốc ngâm nước để mai tươi nở đúng giao thừa thành hàng độc. Bây giờ vườn mai Năm Hiếu đặc thù có mai hoa nở lâu rụng, tươi thắm cả tuần lễ. Xứ này Năm Hiếu là người độc nhất có huy chương vàng về hoa mai.
Do hội hoa kiểng không thi mai vàng, Năm Hiếu đưa mai hoa nở lâu rụng đi hội chợ quốc tế Cần Thơ đoạt giải Bông lúa vàng. Trong khoảng 1993 mai hoa lâu rụng của Năm Hiếu đã được ưa thích ở chợ tết Cần Thơ, TP.HCM.
Tay hậu gốc hoàng mai
Trong làng cây kiểng Cần Thơ không mấy người biết tên bà là Nguyễn Ngọc Lành. Người ta quen gọi là bà Tư Trang, tên ông chồng của bà, ngày trước là người chơi đồ cổ và cây kiểng, nay đã sang nước ngoài định cư.
Bà Tư Trang chuyên sắm gom, bứng các gốc mai ở nông thôn về bán cho các vườn mai, các công sở ở đô thị. Những gốc mai trên đất niêm thổ, nơi liếp ngập mùa khô lẫn mùa mưa được bứng gốc bài bản: đào hố sắp gốc không đụng rễ, chuyển gốc mai vừa đào qua hố đó rồi mới lựa thế cắt mão rễ, cành để chuyển cây đi; phần Tiếp đến là của nghệ nhân cây kiểng.
Lặn lội khắp các vùng Cần Thơ, An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Sóc Trăng… tay hậu điệu nghệ này mỗi năm bứng vài nghìn gốc mai, phổ thông gốc dăm bảy chục tuổi, giá lên đến chục triệu đồng.
Nhà vườn mai
Nhờ tiên sư cha mở đất lập vườn cây trái để thời tiên tiến tỉnh thành hóa ngày nay Cần Thơ vẫn có những vườn mai vàng đẹp.
Vườn mai Phan Thông Sang bên cạnh thắng cảnh nổi tiếng chùa Đàn Tiên. Dòng tộc Phan Thông lập chùa, trồng gần 100 loại cây cảnh, đa dạng cây nay hàng trăm tuổi.
Lớp trẻ của dòng họ, nghệ nhân Phan Thông Tuấn ở tuổi 30 đang coi sóc vài ngàn chậu mai lớn nhỏ: không những cắt ghép tạo dáng, anh còn cho mai nở theo bắt buộc của khách với điều kiện báo trước hai tháng.
>> Mời các bạn xem thêm bài viết :Địa điểm chậu mai đẹp uy tín chất lượng nhất thị trường
Vườn mai Năm Song kề đầu cầu Cái Sơn. Năm Song ở tuổi 50, đã qua phổ biến nghề, ông lập vườn mai không những vì chuyện cung cầu kinh tế mà còn do thẳm sâu cái tình với cây mai của ông ngoại, người đã bất chấp bom đạn dội cháy nhà mình những năm còn chiến tranh, thư hùng với những cây mai kiểng yêu quí, con cháu rốt cuộc phải chở mấy chậu mai cộng di tản ông mới xuống ghe.
Vườn Năm Song có chừng 2.000 chậu mai. Ông tính toán công nghệ để khởi trồng mỗi cây ngay trong khoảng sau tết. Mai 4 - 5 năm tuổi được sắm về, lên chậu coi sóc mấy tháng cho lại người rồi khởi đầu bo ghép giống mai dảo.
Con mắt nghề nhìn ra cái mạch nhựa da cây, chỗ cây nảy mầm để bo mắt, bo đọt; rồi đeo bám điều dưỡng lên dáng cây đẹp. Tay lẩy lá, lặt lá đúng sức cây, đúng thời tiết cho bông nở giao thừa mà cầm chắc cả thế, dáng, tàn, bông nở bài bản: từ dưới lên, có gốc có ngọn vững vàng.
Vườn mai Vĩ Dinh ở vành đai trường bay Cần Thơ. Trịnh Vĩ Dinh chưa đầy 40 tuổi, đã nức tiếng nghệ nhân phong lan nhưng rồi bị mai vàng hấp dẫn.
Lý do: cây mai được ông bà ưu ái theo truyền thống và trồng mai lời hơn phong lan, tiền nong lại nhặt nhạnh gọn gàng trong dịp tết. Mai vàng của Vĩ Dinh như các vườn khác về phương pháp, khác chăng là chỉ chuyên dụng cho người chơi từ loại 500.000 đồng/chậu đổ lên.
Trong làng mai vàng Cần Thơ còn có những tăm tiếng một thời với phổ thông gốc mai lâu năm trị giá. Nghệ nhân Mười đắm say Rô mới xuất lên Sài Gòn 14 cây mai lấy 180 triệu đồng. Qui mô đến 5.000m2 là vườn mai Hùng Vân ở An Bình với vài nghìn chậu mai vàng, khoảng 30% trong số đó tuổi từ 50 - 70 năm. Ở đây có cây mai cực kỳ quí giá, tuổi cộng với thời gian ông bà ta đi mở cõi.
Các nhà vườn mai còn làm nhà cung cấp chăm cây mai tại tư gia, công sở hoặc sau tết chở về vườn trông nom, chờ xuân đến chủ mai mang về, giá giữ cây bằng 20% giá trị cây. Mai được các nhà vườn ưu ái bắt đầu từ có tập quán chưng mai ngày tết.
ko ưu ái sao được vì theo ông Cao Ngọc Nhẫn, chủ nhiệm Câu lạc bộ bonsai Cần Thơ, lời trong khoảng vườn mai đến 30% vốn bỏ ra đổ lên.